(CHUNKY AND CRANCHY!)
***
Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania
Cele modułu: odkrycieznaczenia prawidłowego żywienia; wyjaśnienie różnicy między pojęciami „żywność” i „składniki odżywcze”; poznanie struktury ludzkiego układu pokarmowego; sformułowanie idei potrzeby zróżnicowanej i zbilansowanej diety jako warunku utrzymania zdrowia; zrozumienie roli zdrowego przygotowywania żywności.
I ENERGIZER
„Nawyki żywieniowe”
Czas trwania: 5-7 min.
Wielkość grupy: Dowolna
Materiały: Brak
Prowadzący opowiada krótką historię o pani Kowalskiej, która straciła męża. Lekarz zapytał ją o jego nawyki żywieniowe, a ona odpowiedziała, że karmiła męża wszelkiego rodzaju pysznymi potrawami – pieczonym kurczakiem faszerowanym śliwkami, smażonymi na głębokim oleju pączkami, oraz dorodną golonką. Pan Kowalski początkowo jadł te potrawy niechętnie, ale odmawianie żonie nie leżało w jego naturze, więc z czasem nawet polubił jej kuchnię i styl gotowania. Spieszył się do domu, gdzie czekały na niego nowe pyszne dania. Wieczorami oglądał telewizję i jadł, nie zdając sobie nawet sprawy z tego czy rzeczywiście jest głodny, czy je z przyzwyczajenia. W szpitalu lekarze zdiagnozowali: cukrzycę, otyłość, zapalenie żołądka i szereg innych dolegliwości.
Następnie prowadzący pyta uczestników o propozycję tematu z jakim związana jest ta historyjka. Grupa dokonuje refleksji i odpowiada.
Wskazówki dla prowadzącego:
* Zachęć uczestników do podania różnych przykładów jedzenia, które zwykle jedzą;
* Zapytaj grupę, jaki wpływ mogą mieć na nas różne produkty w ciągu naszego życia;
* Do prezentacji możesz wykorzystać kilka zdjęć.
II GŁÓWNE DZIAŁANIE
„Wybieraj mądrze”
Czas trwania: około 40 min.
Wielkość grupy: około 20-25 osób
Materiały: Infografika 1, sól morska, projektor, komputer z Internetem.
Prowadzący rozpoczyna ćwiczenie, mówiąc grupie o tym, że każdy człowiek potrzebuje energii, aby umożliwić wzrost i naprawę tkanek, utrzymać poprawną temperaturę ciała i pobudzić aktywność fizyczną bazującą na pożywieniu. Wyjaśnia, że jemy, ponieważ w jedzeniu dostarczane są podstawowe rodzaje składników niezbędnych do funkcjonowania naszego organizmu. Następnie przedstawia tabelę z kategoryzowanymi składnikami (załącznik 1) i wygłasza na ich temat krótki wykład.
Makroelementy
Makroelementy są potrzebne w dużych ilościach, aby dostarczyć energii potrzebnej do utrzymania funkcji organizmu i wykonywania codziennych czynności. Istnieją trzy makroelementy – węglowodany, białka i tłuszcze.
Facylitator zachęca uczestników do dowiedzenia się, dlaczego potrzebujemy w naszej diecie węglowodanów, białek i tłuszczów oraz do zapoznania się ze strukturą i funkcją tych makroskładników (można poświęcić 3-5 minut na ich wygooglowanie przez grupę). Następnie przeprowadza krótką dyskusję na temat wyników poszukiwań i odsyła do szczegółów dostępnych w naszych poprzednich modułach.
Mikroelementy
Mikroelementy to substancje takie jak witaminy i minerały, które są niezbędnymi składnikami diety. Chociaż potrzebne są tylko w niewielkich ilościach, są niezbędne dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Rolą witamin i minerałów jest utrzymanie organizmu w dobrym stanie, w szczególności ważną funkcję w ludzkim organizmie pełni witamina C. Następnie moderator podaje przykład, dlaczego modne stało się używanie „soli morskiej” jako przyprawy i w kuchni, a nie tradycyjnej „soli kuchennej”. Uczestnicy poszukują i dzielą się informacjami na temat produkcji soli, w tym soli morskiej. Facylitator pokazuje uczniom próbki soli morskiej oraz zadaje pytanie: „Czy każda sól jest taka sama?”, korzystając z tych podpowiedzi:
• Czy stwierdzenia dotyczące soli morskiej sugerują, że ma ona bardziej słony smak niż zwykła sól kuchenna? Czy to możliwe?
• Większość soli morskich jest sprzedawana w postaci płatków lub granulek, które są większe niż granulki zwykłej soli kuchennej. Czy może to wpłynąć na jej smak:
- kiedy jest umieszczona na języku?
- kiedy sól rozpuszcza się w wodzie, np. podczas gotowania warzyw?
Błonnik pokarmowy
Błonnik pokarmowy to ta porcja pożywienia, która jest odporna na trawienie i wchłanianie w jelicie cienkim. Błonnik znajduje się w owocach, warzywach, orzechach i zbożach i jest ważnym składnikiem zdrowej diety.
Prowadzący otwiera klip wideo YouTube https://www.youtube.com/watch?v=HoC–teLQRE i odtwarza go w klasie. Rozdaje kopie pytań (Załącznik 2) i prosi uczniów o ich wypełnienie (5-7 min). Następnie uczestnicy omawiają odpowiedzi.
Wskazówki dla prowadzącego:
- Znajdź lokalne produkty, które są znane uczestnikom.
- Znajdź reklamy ze zdrowymi hasłami, o których możesz porozmawiać z uczestnikami.
- Omów pojęcie trawienia w kontekście tego co ważne dla naszego organizmu aby trawienie odbywało się bez zakłóceń.
III PODSUMOWANIE
„Dobre trawienie”
Czas trwania: 15 min.
Wielkość grupy: Dowolna
Materiały: Infografika 1.
Na koniec prowadzący zadaje uczestnikom pytanie, jak dobrze się odżywiać, aby zachować zdrowie. Wyjaśnia, że żywność powinna być zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, powinno też spożywać się różne warzywa zawierające błonnik w celu uzupełnienia zużycia energii przez człowieka. Facylitator przedstawia kolejność etapów procesu trawienia (załącznik 1) i prosi uczestników o refleksje.
Wskazówki dla prowadzącego:
- Omów zasady zdrowego odżywiania;
- Uczestnicy mogą dodawać dowolne zasady, które znają i praktykują
IV ROZPOWSZECHNIANIE
Zadanie domowe „Dbaj o dobro”
Czas trwania: 2 tygodnie
Wielkość grupy: Dowolna
Materiały: Aparat fotograficzny, komputer, PowerPoint, inny odpowiedni sprzęt techniczny.
Prowadzący przydziela lub prosi uczestników o wybranie jednej z poniższych aktywności i przedstawienie jej efektów grupie po upływie 2 tygodni:
• Rap o błonniku: Zainspirowany/a zdrową ideą wzbogacania jedzenia w błonnik, stwórz piosenkę w stylu rap.
• Prezentacja PowerPoint: Korzystając z informacji o błonniku pokarmowym, dostępnych w internecie i pozyskanych na zajęciach, przygotuj prezentację PowerPoint, którą można pokazać grupie dzieci ze szkoły podstawowej.
• Oda do błonnika: Napisz wiersz, w którym podkreślisz zalety błonnika w dobrze zbilansowanej diecie.
• Gazetka ścienna: Wykorzystując temat dotyczący błonnika pokarmowego i swoje umiejętności artystyczne, opracuj informacje na gazetkę ścienną, która może być wykorzystana aby promować korzyści płynących z diety bogatej w błonnik.
• 2-minutowy film: wykorzystując temat dotyczący błonnika pokarmowego oraz swoje umiejętności aktorskie i technologiczne, nagraj 2-minutowy film, który podkreśla zalety błonnika w diecie człowieka.