(*OTC MEDICINE – THE MORE THE MERRIER?)
***
Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania
Cele modułu: zapoznanie z fenomenem leków bez recepty; odkrycie zjawiska polipragmazji; wykorzystanie naturalnych alternatyw dla suplementów lub środków przeciwbólowych; pobudzenie refleksji nad własnym zdrowiem i praktykami medycznymi; promowanie zdrowych wyborów; prowokowanie do dyskusji i refleksji; rozbudzenie kreatywności i pracy w grupie
I ENERGIZER
„Ryzykowne pigułki”
Czas trwania: 10 min.
Wielkość grupy: max. 25 osób
Materiały: 5 nieprzezroczystych woreczków, 255 żetonów czerwonych, 195 żetonów zielonych, 5 żetonów złotych (można wyciąć z kartonu), flipchart do zapisu punktów, markery
Prowadzący dzieli grupę na 5 mniejszych (maksymalnie 5 osób). Każda drużyna otrzymuje 1 worek wypełniony 15 zielonymi, 15 czerwonymi i 1 złotym żetonem. Facylitator wyjaśnia, co następuje:
Gra zostanie rozegrana w 3 rundach.
Runda 1:
Każdy członek zespołu może wylosować z zamkniętymi oczami od 1 do 5 żetonów na raz. To od nich zależy, ile chcą wylosować, ale muszą pamiętać, na jaką liczbę się zdecydowali. Kolory żetonu odpowiadają punktom – za każdy zielony żeton drużyna otrzymuje 3 punkty, za złoty 50 punktów, a za czerwony -3 punkty. Celem gry jest zebranie jak największej liczby punktów. Runda kończy się, gdy każda osoba z grupy wylosowała swoje żetony. Następnie zespół liczy swoje punkty, które moderator zapisuje na flipcharcie. Grupa nie odkłada do worka już wylosowanych żetonów.
Runda 2:
Do woreczka każdej drużyny facylitator dodaje 13 zielonych i 17 czerwonych żetonów. Ponownie zespół musi zdecydować, czy chce zaryzykować wzięcie większej ilości żetonów, czy grać bezpiecznie biorąc mniej, mając równocześnie na uwadze, że jeśli dana osoba w poprzedniej rundzie wzięła 2 lub więcej żetonów, w tej rundzie nie może wziąć ich mniej – minimum to liczba, wylosowana w I rundzie. Runda kończy się, gdy każda osoba dobrała swoje żetony. Następnie zespół liczy swoje punkty, które prowadzący zapisuje na flipcharcie. Grupa nie odkłada do worka już wylosowanych żetonów.
Runda 3:
Do woreczka każdej drużyny facylitator dodaje 11 zielonych i 19 czerwonych żetonów. W tej rundzie każdy uczestnik musi wylosować 5 żetonów. Runda kończy się, gdy każda osoba dobrała swoje żetony. Następnie zespół liczy swoje punkty, które prowadzący zapisuje na flipcharcie.
Facylitator oblicza wyniki i ogłasza zwycięską drużynę.
Następnie zadawane są następujące pytania:
- Jak się czułeś w tej aktywności?
- Jaką strategię wybrałeś? Grać bezpiecznie (dobierać mniej żetonów) czy ryzykować?
- Czy jesteś zadowolony z wyniku?
- Jeśli zagrałbyś ponownie, co byś zmienił?
- Jak skojarzyłabyś tę grę z tytułem naszego warsztatu?
- Czy dostrzegasz jakieś podobieństwo między zielonymi/czerwonymi/złotymi żetonach a pigułkami lub suplementami diety?
- W jaki sposób przebieg gry przypomina sytuację przyjmowania leków w prawdziwym życiu?
Wskazówki dla prowadzącego:
- Przygotuj wcześniej żetony i woreczki. Worki nie muszą być duże, ale muszą być nieprzejrzyste, aby uczestnicy nie mogli widzieć co jest w środku. Kolorowe żetony możesz wydrukować na kartonie i wyciąć. Upewnij się, że mają ten sam rozmiar.
- Rozpocznij każdą rundę, gdy wszystkie grupy będą gotowe.
- Podkreśl, że w tej grze bardzo ważne jest, aby grać fair i nie podglądać podczas dobierania żetonów.
- Żetony reprezentują tabletki i suplementy diety, które są bardzo popularne i szeroko dostępne jako leki bez recepty. Ich kolorystyka i punkty pokazują, że istnieją leki dobre, wysokiej jakości, oparte na naturalnych substancjach, jak i te szkodliwe. Intensywność ich losowania w każdej rundzie oznacza:
Runda 1 – każda osoba ma wpływ na to ile „pigułek” chce/potrzebuje.
Runda 2 – im więcej bierzesz, tym więcej będziesz musiał brać w przyszłości – dawka pozostaje taka sama lub rośnie, ponieważ „ciało/umysł” potrzebuje więcej
Runda 3 – ostatnia faza, w której, tak jak bywa w życiu, nie masz już wyboru – należy zaspokoić potrzeby organizmu „aplikując” maksymalną ilość, co nie zawsze dobrze się kończy.
Ale w życiu, kupując leki i suplementy masz wpływ i wybór, co wybierasz i jak często je przyjmujesz. Naprawdę ważne więc jest, abyś dobrze zdecydował, biorąc pod uwagę skład, pochodzenie i potencjalne konsekwencje tego, jaki wpływ mogą mieć na twój organizm.
II GŁÓWNE DZIAŁANIE
„Mieszaj + dobieraj = Polifarmacja”
Czas trwania: około 20 min.
Wielkość grupy: około 30 osób
Materiały: flipchart, markery, Infografika 1
Prowadzący zaczyna od zadania uczestnikom pytań o ich doświadczenia i codzienne praktyki związane z lekami bez recepty:
- Czy często kupujesz produkty/suplementy medyczne, które nie są przepisane przez lekarza?
- Dlaczego je kupujesz?
- Czy kiedykolwiek kupiłeś je z powodu reklamy lub rekomendacji innej osoby?
- Jakie produkty kupujesz najczęściej?
- Ile i jakiego rodzaju bierzesz codziennie?
- Czy kiedykolwiek konsultujesz suplementy/witaminy/środki przeciwbólowe lub inne produkty bez recepty z lekarzem lub farmaceutą?
- Czy istnieje potencjalne niebezpieczeństwo, które widzisz w przyjmowaniu różnych leków/produktów medycznych, których używasz bez konsultacji?
Po krótkiej dyskusji facylitator przedstawia uczestnikom krótki wykład o polipragmazji, która może być wynikiem codziennego przyjmowania różnych leków (przepisanych przez lekarza oraz tych bez recepty) z infografiki 1.
Na zakończenie ćwiczenia prowadzący dodaje, że w części ewaluacyjnej uczestnicy będą aktywnie
wymyślać sposoby powstrzymania polifarmacji.
Wskazówki dla prowadzącego:
*Uczestnicy powinni czuć się dobrze i swobodnie dzielić się swoimi historiami, dlatego stwórz spokojną i pełną zaufania atmosferę.
* Informacje o polifarmacji należy przygotować wcześniej – na flipcharcie lub prezentacji. Zapoznaj się przy tym z terminem i kilkoma innymi artykułami na temat polifarmacji:
https://journals.viamedica.pl/diabetologia_praktyczna/article/view/54178/42468; https://biuletyn.servier.pl/32661/polifarmacja-u-pacjentow-w-starszym-wieku-co-mozemy-zrobic-komentarz-do-najnowszych-danych-epidemiologicznych; https://biuletyn.servier.pl/32661/polifarmacja-u-pacjentow-w-starszym-wieku-co-mozemy-zrobic-komentarz-do-najnowszych-danych-epidemiologicznych
III PODSUMOWANIE
„Zamiast…”
Czas trwania: 30 min.
Wielkość grupy: Dowolna
Materiały: smartfon, konto w mediach społecznościowych
Jako kontynuacja poprzedniego działania, ale jednocześnie podsumowanie całego modułu, prowadzący prosi każdego uczestnika o zastanowienie się nad jedną radą, której udzieliłby sobie i innym, a która dotyczy ograniczenia przyjmowania suplementów diety, środków przeciwbólowych i w produktach leczniczych, które nie są przepisane przez lekarza. Porada powinna brzmieć np. tak: „ZAMIAST brać witaminę D w tabletkach, zażyj SŁOŃCA” lub „Ból głowy? pij wodę, oddychaj głęboko i powąchaj lawendę ZAMIAST brać kolejną aspirynę”. Ważne jest, aby uczestnicy sprawdzili alternatywy dla tradycyjnych witamin, suplementów czy środków przeciwbólowych, zanim stworzą „poradę ZAMIAST”. Po tym, jak wymyślili swoje pomysły, moderator prosi wszystkich o nagranie ich jako bardzo krótkiego filmu selfie, który opublikują w swoich historiach w mediach społecznościowych (instagram, facebook, tick tok) z hasłem #INSTEAD #startnowplus.
IV ROZPOWSZECHNIANIE
Ćwiczenie „Zróbmy tu porządek”
Czas trwania: max. 60 min.
Wielkość grupy: brak/zadanie indywidualne
Materiały: apteczka w twoim domu
Prowadzący zaprasza uczestników do przyłączenia się, w dogodnym dla nich czasie, do sprzątnięcia swoich domowych apteczek. Sprzątanie polegać będzie na wyrzuceniu przeterminowanych lub niepotrzebnych już lekarstw – tabletek, syropów, odżywek, bandaży, kremów itp. oraz uporządkowaniu tych, których jeszcze można użyć – można przełożyć je do mniejszych pudełek z odpowiednimi etykietami, np.: na przeziębienie, na trawienie , witaminy itp. Prowadzący powinien przypomnieć, że przeterminowane/już niepotrzebne lekarstwa można zostawić w torebce w lokalnej aptece, ale w żadnym wypadku nie można ich wyrzucić do zwykłego kosza na śmieci. To zadanie może być pomocne we wskazaniu, ile zbędnych leków kupujemy i być może będzie sygnałem do ograniczenia tej praktyki i poszukiwania bardziej naturalnych rozwiązań, takich jak zdrowa dieta, sport i interakcje społeczne.